افتادگی مثانه از جمله بیماری های شایع زنانه با علائمی آزاردهنده است در واقع مثانه به وسیله کلافی از بافت و عضلات به عنوان حمایت کننده در کف لگن نگه داشته می شود ، هنگامی که این بافت ضعیف و کشیده شود ، مثانه می افتد و به صورت برآمدگی در داخل واژن قرار می گیرد و در برخی مواقع افتادگی مثانه در دهانه واژن و یا در بیرون آن اتفاق می فتد. آنچه اهمیت دارد شناسایی علائم و علل و راهکار های درمانی این عارضه است که در این مقاله به طور کامل مورد بررسی قرار می گیرد.
علل افتادگی مثانه
کف لگن از تاندون ها ، عضلات و بافت های همبندی تشکیل شده که مثانه و همچنین اعضای دیگر لگن را حمایت می کند. در طی زمان ممکن است ارتباطات و اتصالات بین لیگمان ها و اعضای لگنی ضعیف شود . در این هنگام قدرت عضلات به دلیل افزایش سن ، فشارهای تدریجی یا مداوم و زایمان های متعدد ، باعث به وجود آمدن افتادگی سیستوسل شود.
در مواردی مانند: دوره بارداری ، زایمان طبیعی با نوزادی که دارای وزن بالا می باشد ، استفاده از فورسپس ( ابزاری که در به دنیا آمدن کودک از شکم مادر کمک می کند) در حین زایمان واژینال ، اضافه وزن و چاق بودن افراد ، کارهایی که منجر به بلند کردن مداوم وسایل سنگین می شود ، سرفه های برونشیت یا مزمن ، طولانی مدت بودن یبوست ، عوامل ژنیتیکی که سبب می شود بافت همبندی بعضی افراد ضعیف تر باشد و این بیماری به وجود بیاید.
سن بالا بعد از یائسگی نیز که در جهت کاهش استروژن ، استحکام تاندون ها و عضلات کف لگن ضعیف می شود سبب ایجاد افتادگی مثانه می شود.
علائم افتادگی مثانه
دکتر کاملیا مدنی ، به عنوان بهترین متخصص زنان همدان ، علائم افتادگی مثانه را بهشرح زیر معرفی می کنند :
- شایع ترین موردی که در افتادگی مثانه احساس می شود ، برآمدگی واژن می باشد. که این مورد را به راحتی می توانید احساس کنید و یا ببینید.
- تکرر ادرار یا مایل بودن به دفع ادرار به صورت مکرر به صورتی که بعد از آن فرد احساس آرامش نمی کند.
- بی اختیاری در دفع ادرار
- عفونت مداوم دستگاه ادراری
- وجود درد در لگن ، کمر، پایین شکم ، واژن ، کشاله ران
- رابطه جنسی که توام با درد باشد.
- وجود فشار در ناحیه واژن و یا سنگینی آن
- هنگامی که بافت از واژن خارج شود و همگام با خونریزی باشد.
راههای تشخیص افتادگی مثانه
یکی از بهترین راه های تشخیص افتادگی مثانه در همدان معاینه لگنی می شود. این عارضه با معاینه دقیق پزشک انجام می شود. به وسیله آن افتادگی ارگان های موجود در لگن ، شامل : رحم ، مثانه ، رکتوم را مشخص می کند و شدت آن را تشخیص می دهد.
- آزمایش خون و ادرار
این آزمایش ها به دلیل وجود عفونت ادراری و چگونگی عملکرد کلیه ها به خصوص در موارد شدید می باشد. هنگامی که افتادگی مثانه کم و یا اگر شدید باشد در این صورت تخلیه ادرار ناقص صورت می گیرد ، که این امر زمینه ای برای ایجاد عفونت ادراری و متعاقبا آسیب به کلیه ها می شود. - ارزیابی یورودینامیک
در بعضی افراد که علاوه بر افتادگی مثانه ، بی اختیاری ادراری ، دیابت ، پارکینسون ، ام اس ، سابقه سکته مغزی دارند و اشخاصی که ضعف عضلانی دارند و بالای 100 سی سی از ادرارشان در مثانه باقی می ماند باید ارزیابی یورودینامیک انجام دهند. این آزمایش در مطب دکتر خوب زنان در همدان انجام می شود تا به وسیله آن پزشک میزان فشار و جریان ادرار و غیره را شناسایی و در جهت درمان آن را بررسی کند.
سایر آزمایشات تصویربرداری ممکن است در بررسی کف لگن انجام پذیرد مانند:
- ام آر آی
- تست یورودینامیک
- سونوگرافی
- اشعه ایکس
درمان افتادگی مثانه در همدان
انتخاب درمان به شدت علائم مریض ، داشتن بی اختیاری ادراری و افتادگی مثانه بستگی دارد. اگر در معاینه بهترین دکتر زنان همدان، تشخیص دهد که این بیماری بسیار خفیف می باشد و بیرون زدگی در واژن خفیف است و یا اینکه فرد سابقه عفونت ادراری به صورت مکرر نداشته باشد و باقیمانده ادرار آن طبیعی باشد ، در این صورت درمان های غیر جراحی را به بیمار توصیه می کند.
روش های غیرجراحی درمان افتادگی مثانه
- کگل : یکی از مفید ترین روش های درمان انجام ورزش کگل است . که در این روش عضلات کف لگن توسط این ورزش تقویت می شوند. ورزش کگل باید توسط فیزیوتراپیست یا پزشک به مریض آموزش داده شود تا تقویت انقباض عضلات به شکلی صحیح انجام شود.
- سیستوسکوپی : در این روش لوله ای باریک که دارای دوربین ، منبع نور و ابزار است ، از قسمت مجاری ادراری به سمت مثانه منتقل می شود تا توسط آن بهترین جراح و متخصص زنان در همدان بتواند مشکلات مثانه مانند سیستوسل را تشخیص و درمان کند.
- پساری : پساری یک حلقه از جنس پلاستیک می باشد که توسط پزشک در واژن قرار می گیرد تا مثانه را به شکل صحیح حمایت کند. پزشک خارج کردن و مجدد گذاشتن این حلقه و تمیز کردن آن را به بیمار آموزش می دهد. این وسیله فقط می تواند علائم بیماری را کم کند و در واقع نمی تواند تاثیری در برطرف کردن افتادگی مثانه شود. پساری معمولا مناسب کسانی می باشد که پیر و ناتوان هستند و یا اشخاصی که به دلیل بیماری زمینه ای شرایط جراحی را ندارند .در بعضی مواقع نیز در بیمارانی استفاده می شود که منتظر زمان جراحی می باشند .
روش جراحی مثانه در جهت درمان افتادگی مثانه
افتادگی مثانه سبب می شود اندام های داخلی لگن از محل اصلی خود خارج و به سمت واژن روند. در نتیجه در جهت برطرف شدن این مشکل چندین روش لازم است. انواع زیادی از جراحی های سیستوسل وجود دارد که به آن ها جراحی های ترمیمی لگن و افتادگی داخلی لکن نیز گفته می شود که نمونه های متداول آن عبارتند از:
- کولپورافی: در این روش از طریق واژن دیواره بین واژن و مثانه که ضعیف شده است ترمیم می شود و از این طریق سیستوسل و رکتوسل درمان می شود.
- هیسترکتومی که با برداشتن رحم این عارضه درمان می شود.
- ساسپنشن رحم که جراح با کوتاه کردن رباط های کشیده رحم ، افتادگی رحم درمان می شود. رحم در طی این جراحی توسط مش که به ناحیه لگن متصل می شود ، در این اندام معلق می ماند.
- ساسپنشن گنبد واژن که توسط آن دکتر مدنی ، بهترین دکتر افتادگی مثانه در همدان ، مثانه را به رباط های قوی موجود در ناحیه فوقانی واژن متصل می کند و درمان انجام می شود. نوع دیگری از این عمل با جراحی گنبد واژن که همان قسمت فوقانی رحم است ، با اتصال به لگن ، شکلی معلق در این فضا به خود می گیرد.
- با ساسپنشن گند واژن ، می توان علاوه بر افتادگی مثانه ، افتادگی موجود در رحم و یا روده کوچک را نیز به علت ضعف موجود در دیواره واژن که سبب بیرون زدگی شده است را می توان درمان کرد.
راهکارهای پیشگیری از افتادگی مثانه
هر چند راهکاری قطعی برای جلوگیری از بروز این عارضه وجود ندارد با این حال رعایت چند نکته و عادات سالم در سبک زندگی می تواند ریسک ایجاد آن را کاهش دهد.
در ادامه به روش‌های مؤثر برای جلوگیری از افتادگی مثانه اشاره شده است :
1. تمرینات کف لگن (تمرینات کگل)
این تمرینات عضلات کف لگن را تقویت می‌کنند و به حفظ حمایت از مثانه کمک می‌کنند. انجام منظم تمرینات کگل می‌تواند از ضعیف شدن عضلات لگن جلوگیری کند و احتمال افتادگی مثانه را کاهش دهد.
2. حفظ وزن سالم
اضافه وزن فشار اضافی بر عضلات لگن وارد می‌کند و خطر افتادگی مثانه را افزایش می‌دهد. حفظ وزن متعادل از طریق تغذیه سالم و ورزش ، به کاهش فشار بر عضلات لگن کمک می‌کند.
3. اجتناب از یبوست مزمن
یبوست می‌تواند فشار مضاعفی بر مثانه و عضلات لگن وارد کند. مصرف کافی فیبر، آب، و رعایت رژیم غذایی متعادل می‌تواند به پیشگیری از یبوست کمک کند و در نتیجه خطر افتادگی مثانه را کاهش دهد.
4. اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
بلند کردن مکرر و نادرست اجسام سنگین می‌تواند عضلات لگن را ضعیف کند. بهتر است از تکنیک‌های صحیح بلند کردن اجسام استفاده کرده و در صورت امکان از بلند کردن اشیای سنگین خودداری کنید.
5. ورزش منظم و سبک
انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی ، شنا و یوگا می‌تواند به تقویت عمومی بدن و بهبود قدرت عضلات لگن کمک کند.
رعایت این نکات به پیشگیری از افتادگی مثانه کمک می‌کند و سلامت کلی عضلات کف لگن را نیز حفظ می‌کند.
