خشکی واژن

خشکی واژن مشکل بسیار رایج در زنان است و در سنین مختلف برای افراد مختلف رخ می دهد. به گفته دکتر کاملیا مدنی ، بهترین جراح و متخصص زنان در همدان به طور کلی این مشکل به دلیل تغییرات هورمونی که در بدن در پی افزایش سن اتفاق می افتد پیش می آید ، اما همچنان ممکن است در هر سنی برای شما رخ بدهد. معمولاّ واژن ماده ای از خود ترشح می کند که باعث مرطوب ، ضخیم و انعطاف پذیر شدن دیواره های واژن می گردد. همچنین این ماده باعث چرب شدن واژن و ایجاد فضایی امن برای انتقال اسپرم ها به رحم می شود. این ماده مخصوص واژن معمولاّ هنگام انجام رابطه جنسی نیاز است و ترشح می شود.

از موارد رایج پیش آمد خشکی واژن می توان به بعد از زایمان ، بعد از یائسگی و بالا رفتن سن اشاره کرد. هنگامی که شخص با این مشکل برخورد می کند ، ماده به خصوص واژن دیگر ترشح نمی شود دیواره های واژن شما خشک و لاغر می شود. این روند باعث کاهش کیفیت زندگی احساس درد و سوزش به خصوص هنگام انجام فعالیت هایی مانند نشستن ، تمرین کردن ، ادرار کردن و انجام رابطه ی جنسی می گردد. همانطور که گفته شد دلیل اصلی خشک شدن قسمت واژینال تغییرات هورمونی می باشد ، استروژن و پروژسترون دو هورمون مهم در بدن شما هستند که به تولید و ترشح ماده واژینال کمک می کنند. با افزایش سن یا رخ دادن سایر موارد ذکر شده مقدار این هورمون ها کاهش یافته و باعث توقف ترشح این ماده مهم می گردد.

خشکی واژن چیست؟

خشکی واژن به وضعیتی اطلاق می‌ شود که میزان ترشحات واژن به طور نسبی کاهش می یابد و احساس خشکی یا تنش در ناحیه واژنی برانگیزد. این موضوع معمولاً ناشی از کاهش ترشحات طبیعی واژن، کاهش هورمون ‌های استروژن در بدن، تغییرات هورمونی در دوران پیش ‌یائسگی ، تأثیرات جانبی برخی داروها، استفاده از مواد شیمیایی تحریک ‌کننده، استرس یا عوامل دیگر می ‌باشد. در صورت بروز خشکی واژن، ممکن است علائمی مانند خارش، سوزش، درد و رابطه جنسی ناخوشایندی رخ دهد. برای اطمینان و در صورت بروز مشکل، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

علل خشکی واژن

1. کمبود هورمون‌های استروژن در دوران یائسگی یا پس از آن
2. عوامل روانشناختی مانند استرس، اضطراب یا افسردگی
3. مصرف برخی داروها مانند ضد اضطراب، ضد افسردگی‌ ها یا ضد آلرژی ‌ها
4. استفاده از محصولات آرایشی یا بهداشتی قابل تحریک و حساس ‌کننده واژن
5. بیماری ‌های مانند عفونت‌ ها، عفونت ادراری، دیابت یا اختلالات تیروئید

خطرات و پیامدهای خشکی واژن

• رابطه جنسی : خشکی واژن می ‌تواند باعث درد و عدم راحتی در هنگام رابطه جنسی شود و احتمال بروز آسیب و تهاجم جنسی را بیشتر کند.
• التهابات مهبل: کاهش طبیعی میزان ترشحات آبکی و مرطوب در واژن می ‌تواند باعث رشد باکتری‌ ها و قارچ ‌ها شود و التهابات مهبلی را تسهیل کند.
• احتقان واژنی: خشکی واژن باعث احساس تنگی و عدم راحتی در ناحیه تناسلی می‌ شود و ممکن است منجر به احتقان واژنی شود که علاوه بر درد و تورم، مشکلات روانی و روابط نامناسب با شریک زندگی را به همراه داشته باشد.
• خارش و سوزش: خشکی واژن باعث ایجاد خارش و سوزش در ناحیه تناسلی می ‌شود که می ‌تواند بسیار ناراحت ‌کننده باشد.
• کاهش لذت جنسی: وجود خشکی در واژن می ‌تواند باعث کاهش لذت و رضایت از فعالیت های جنسی شود.

روش‌های تشخیص خشکی واژن

• مشاهده علائم: علائم خشکی واژن ممکن است شامل خارش، سوزش، تحریک یا تنگی در منطقه واژن باشد.
• مشاوره پزشک: بهترین راه برای تشخیص خشکی واژن، مراجعه به پزشک است. دکتر زنان و زایمان ، شما را مورد بررسی قرار داده و نتیجه تشخیص خشکی واژن را تأیید یا رد می ‌کند.
• آزمایش ‌ها: پزشک ممکن است به شما برخی از آزمایش ‌ها را پیشنهاد دهد تا علت خشکی واژن را شناسایی کند. این آزمایش ‌ها می ‌توانند شامل آزمایش هورمونی، بررسی PH و استفاده از نمونه‌ برداری بافت همچون پاپ اسمیر باشند.
• تاریخچه پزشکی: پزشک ممکن است سوالاتی درباره تاریخچه پزشکی شما و داروهایی که مصرف می ‌کنید مطرح کند. این اطلاعات می ‌توانند به وی کمک کنند تا دلیل خشکی واژن شما را تشخیص دهد.

علائم ، دلایل و راه های تشخیص خشکی واژن

کاهش مقدار استروژن دلیل اصلی این مشکل است. با افزایش سن افراد دیگر دچار قاعدگی نخواهند شد که به این دوره قبل از یائسگی گفته می شود ، در این دوره مقدار استروژن در بدن شما کم شده و منجر به خشکی واژن می گردد.
البته تنها دلیل کاهش این هورمون یائسگی و افزایش سن نبوده و دلایل دیگری نیز دارد که عبارتند از:

• شیر دهی
• سیگار کشیدن
• افسردگی
• استرس بیش از حد
• ضعیف شدن سیستم ایمنی
• زایمان
• تمرین های سنگین
• برخی راه های درمان سرطان مانند رادیولوژی رحم ، هورمون تراپی یا شیمی درمانی

جراحی خارج کردن رحم

مصرف برخی داروها نیز ترشح در بدن را کاهش می دهند. همچنین شست و شو استفاده از برخی کرم و لوسیون ها که منجر به سوزش و خشکی واژن می شود. این مشکل علائمی نیز دارد که عبارتند از:

• احساس درد و خارش در داخل و اطراف واژن
• درد و ناراحتی هنگام رابطه ی جنسی
• بیشتر از مقدار معمول ادرار کردن
• عفونت مکرر دستگاه رحم

نکته ی قابل توجه دیگر این است که در برخی زنان خشکی واژن تنها باعث ایجاد مشکل واژینال نمی باشد و با مشکلاتی برای رحم شما نیز همراه است. در این صورت پزشک برای توضیح مشکل شما از اصطلاح سندرم یائسگی دستگاه تناسلی استفاده می کند. این مشکل نیز علائم متفاوت خود را دارد که شامل موارد زیر می شوند :

• خشکی واژن
• سوزش واژن
• تخلیه واژینال
• خارش اندام تناسلی
• سوزش هنگام ادرار
• نیاز شدید به ادرار
• تکرر ادرار
• عفونت مکرر دستگاه ادرار
• بی اختیاری ادرار
• خونریزی ملایم بعد از رابطه ی جنسی
• ناراحتی هنگام رابطه ی جنسی
• کاهش چرب شدن واژن هنگام رابطه ی جنسی
• کوتاه و تنگ شدن کانال واژینال

حال به راه های تشخیص خشکی واژن می پردازیم. دکتر کاملیا مدنی می تواند این مشکل را با توجه به پیشینه پزشکی شما و با انجام تست های فیزیکی تشخیص دهد. برای مشخص شدن دلیل این مشکل جراح و متخصص زنان در همدان از شما درباره علائم و دارو هایی که مصرف می کنید سوال می کند. همچنین تست های زیر بر روی شما انجام می شود :

1. تست لگن برای اینکه داخل واژن را مشاهده کنند ؛ زیرا ممکن است خشک قرمز و نازک باشد
2. آزمایش خون تا مشخص شود که آیا خشکی واژن به دلیل تغییر مقدار هورمون ها یا مشکلی در شرایط سلامت شما می باشد یا خیر؟
3.  نمونه ای از تخلیه ی واژن شما می گیرد تا دلایل دیگر این مشکل و احتمال عفونت مشخص شود. دو تست دیگر نیز وجود دارد که به تشخیص خشک شدن واژینال کمک می کنند.
4. تست ادرار ؛ در این آزمایش نمونه ای از ادرار شما تهیه شده و بررسی میگردد تا علائم موجود در آن در صورت وجود مشخص شود.
5. آزمایش تراز اسید نیز برای انجام آن نمونه ای از مایع واژینال گرفته شده یا نوار اندیکاتوری وارد واژن می شود تا تراز اسیدی بودن آن مشخص شود.

درمان های خشکی واژن(سندرم یائسگی دستگاه تناسلی)

برای درمان این مشکل نخست پزشک شما ممکن است روش های درمانی ساده رایج را به شما پیشنهاد کند که شامل موارد زیر می شود:

• مرطوب کننده ی واژن : نخست با استفاده از مرطوب کننده های مختلف واژن ، مانند سیلیکویید و ژل های مختلف مقداری رطوبت در واژن خود ایجاد می کنید. شما نیاز دارید هر چند روز یکبار از این محصولات استفاده کنید تا خشکی واژن کم شود. تاثیر و ماندگاری مرطوب کننده ها از چرب کننده ها بیشتر و طولانی تر است.
• چرب کننده ها بر پایه ی آب : این چرب کننده ها قبل از انجام رابطه ی جنسی و برای کاهش درد و ناراحتی هنگام انجام رابطه استفاده می شوند. سعی کنید از محصولاتی که در آن ها گلیسیرین و مواد گرما زا وجود ندارد استفاده کنید ؛ زیرا برخی از زنا به این مواد حساسیت دارند و باعث ایجاد سوزش در آنها می گردد. همچنین از ژل ها و محصولات بر پایه ی نفت نیز استفاده نکنید ، به خصوص اگر از کاندوم استفاده می کنید. اکثر کاندوم ها از لاتکس ساخته شده اند که نفت در صورت تماس آنها را از بین می برد.
• استروژن موضعی : استروژن واژینال در دوز هار کوچک تر تاثیر بیشتری بر روی کم شدن خشکی واژن شما می گذارد. و همچنین باعث محدود شدن آشکاری استروژن می شود ؛ زیرا با جریان خون تماس کمتری پیدا می کند. همچنین اثر بیشتری بر روی از بین رفتن علائم نسبت به دوز های خوراکی می گردد.

روش های تراپی استروژن واژن با فرم های متفاوت و مختلفی موجود است. همه ی آنها نتیجه ی خوبی دارند و اثر گذاری برابری دارند ، به همین دلیل شما و پزشکتان نیاز دارید تا با هم فکری بهترین روش را بیابید و انتخاب کنید. فرم های مختلف آن عبارتند از:

• کرم استروژن واژن

شما باید این کرم ها را مستقیم به داخل واژن خود ، به وسیله ی اعمال کننده ی مخصوص و در زمان خواب وارد کنید. معمولاّ اکثر زنان از این محصولات به مدت یک تا سه هفته هر روز استفاده می کنند و بعد از آن دو تا سه بار در هفته از آن مصرف می کنند تا خشکی واژن را کاهش دهند. اما در هر صورت پزشک به شما اطلاع می دهد که چه مقدار کرم و در چه زمان هایی مصرف کنید.
شیاف استروژن واژن:این شیاف های دوز پایین استروژن حدودا دو اینچ وارد کانال واژینال می شوند و شما باید از آنها به صورت روزانه تا چند هفته استفاده کنید. بعد از گذشت چند هفته فقط دوبار در هفته نیاز به استفاده از این شیاف ها برای درمان خشکی واژن دارید.

• حلقه ی استروژن واژن

خود شما یا پزشک حلقه ای به بخش بالایی واژن شما وارد می کند. این حلقه مقدار مورد نیاز استروژن را آزاد می کند و هر سه ماه یکبار نیاز به تعویض و جایگزینی دارد. اکثر افراد از راحت بودن این روش رضایتمند هستند. حلقه های متفاوتی با دوز بالاتر موجودند که برای درمان کل بدن به جای موضعی استفاده می شوند.

• کپسول های استروژن واژن

شما با استفاده از وارد کننده ی قابل مصرف و مخصوص این کار استفاده می کنید تا یکی از این کپسول ها را وارد واژن خود کنید. بهترین جراح و متخصص زنان در همدان به شما اطلاع خواهد داد که چه زمانی از این کپسول ها استفاده نمایید. شما ممکن است تا دو هفته به صورت روزانه از آن ها استفاده کرده و بعد از آن دو بار در هفته به مصرف کپسول ها ادامه دهید تا نتیجه ای بر کاهش خشکی واژن مشاهده کنید.

• آسپمیفن

با مصرف روزانه این قرص می تواند باعث کاهش علائم درد هنگام رابطه ی جنسی در زنانی که خشکی واژن یا سندروم یائسگی دستگاه تناسلی(جی اس ام) شود. این دارو برای زنانی که سرطان سینه دارند یا احتمال ابتلا به آن را دارند مورد تایید نیست و امکان دارد اثر گذار نباشد.

• منبسط کننده ی واژن

شما می توانید از این روش به عنوان یک روش غیر هورمونی برای درمان خشکی واژن استفاده کنید. همچنین ممکن است از این روش در کنار استروژن تراپی استفاده شود. این دستگاه شرایط را شبیه سازی کرده و با گشاد کردن عضلات واژن باعث معکوس کردن اثر نازک شدن واژن می گردد. اگر رابطه جنسی دردناک نگرانی شما است ، این دستگاه با کشیدن واژن درد های ناشی از رابطه را از بین می برد. استفاده از این روش بدون تجویز خاصی امکان پذیر است ، ولی اگر علائم شما خیلی شدید بود دکتر کاملیا مدنی ، بهترین متخصص زنان همدان به شما توصیه می کند تا فیزیوتراپی کف لگن و ابساط لگن را انجام دهید. پزشک یا فیزیوتراپ لگن می تواند به شما توضیح دهد که چگونه از این وسیله استفاده کنید. همچنین نوع خاصی از تغذیه برای کم شدن احتمال خشکی واژن مشخص نشده. شما فقط نیاز دارید مقدار زیادی آب بنوشید تا بدن شما همیشه هیدراته باشد و رطوبت خود را حفظ کند.