بی اختیاری ادرار مشکلی است که زندگی بسیاری را تحت تاثیر قرار می دهد. وقتی شما به این مشکل دچار می شوید نمی توانید کنترل چندانی بر روی مثانه خود داشته و به این ترتیب عدم کنترل ادرار اتفاق می افتد. این اتفاق اغلب غیر قابل کنترل بوده و تاثیرات منفی را بر روی زندگی فرد بر جای می گذارد. زمانی که سیستم دفع ادرار به درستی عمل کند هیچگونه عدم کنترل ادراری اتفاق نخواهد افتاد. این بیماری زمانی رخ می دهد که عملکرد بخش هایی از سیستم ادرار مختل شود. این اتفاق بنا به دلایل مختلف در طول زندگی رخ می دهد. برخی تصور می کنند این عارضه بخش نرمال فرایند پیری بوده و هیچ کاری برای درمان آن نمی توان انجام داد هرچند پیری ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد ولی خوشبختانه درمان هایی وجود دارد که می تواند به مدیریت این مشکل کمک کند تا اختلالی در زندگی نرمال بوجود نیاید. مطالعه ادامه مطالب گردآوری شده از توضیحات جامع دکتر کاملیا مدنی ، بهترین جراح و متخصص زنان در همدان را از دست ندهید تا بتوانید با کسب آگاهی علمی ، در مسیر درمان و مدیریت بی اختیاری ادرار قدم مثبتی برداشته و از زندگی با کیفیت بهره مند شوید.
بی اختیاری ادرار چیست؟
بی اختیاری ادرار به مشکلی اشاره دارد که در آن فرد ناخواسته و بدون داشتن کنترل بر مثانه و ادرار خود وضعیت ناخوشایندی را تجربه کند.
بی اختیاری ادراری در زنان چه اثراتی بر زندگی اجتماعی آنان می‌گذارد؟
بی اختیاری ادراری در زنان اثرات متعددی بر زندگی اجتماعی آنان می‌گذارد. در ادامه، چند مورد از این اثرات را بیان می‌کنم:
- شرم و ناراحتی: بی اختیاری ادراری می تواند باعث شرم و ناراحتی زنان شود. آنها احساس می کنند که قادر به کنترل مثانه خود نیستند و این بدان معنا می باشد که برای حضور در اجتماع دچار مشکل خواهند شد.
- اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی: زنان ممکن است به دلیل بی اختیاری ادراری، فعالیت های اجتماعی خود را محدود کنند یا از آنها خودداری کنند. برخی از فعالیت ها مانند مشارکت در ورزش، سفرهای طولانی یا حضور در جمع های بزرگ ممکن است برای آنها دشوار باشد.
- اثرات روانی: بی اختیاری ادراری می تواند تأثیرات روانی متنوعی داشته باشد، از جمله کاهش اعتماد به نفس، افزایش استرس و اضطراب و احساس انزجار از خود. این اثرات ممکن است باعث محدودیت در برقراری روابط اجتماعی و ارتباطات بین فردی شود.
- انزوا: در برخی موارد، بی اختیاری ادراری ممکن است باعث انزوا و ایزوله شدن زنان شود. آنها ممکن است ترس داشته باشند که در موقعیت های اجتماعی قرار گرفته و به دلیل عدم کنترل ادرار، خجالت بکشند.
با این حال، مهم است بدانید که بی اختیاری ادراری قابل درمان است و با مشورت با متخصص زنان و زایمان و اعمال درمان های مناسب، می توان به تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی اجتماعی زنان کمک کرد.
عوامل خطرساز در بروز بی اختیاری ادراری در زنان کدام هستند؟
در زنان، عوامل خطرساز متعددی برای بروز بی اختیاری ادراری وجود دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:
- افزایش سن
- حاملگی
- نوع زایمان
- درمان های هورمونی
- چاقی
- سیگار کشیدن
- رژیم غذایی
- بیماری های مزمن
چه چیزی باعث بی اختیاری ادرار می شود؟
علل ابتلا به عدم کنترل ادرار برحسب جنسیت فرد متفاوت است. برخی علل به بیماری های موقتی نسبت داده می شود و با درمان بیماری رفع خواهد شد. علل موقتی بی اختیاری ادرار شامل موارد زیر می باشد :
- عفونت مجاری ادرار
- بارداری
- داروهایی از قبیل داروهای ضد افسردگی
- نوشیدنی هایی از قبیل الکل و کافئین
- یبوست
- علل دراز مدت بی اختیاری ادرار شامل موارد زیر می باشد:
- ناهنجاری های کف لگن
- سکته
- ابتلا به دیابت
- یائسگی
- ام اس
- بزرگ شدن پروستات
- قرارگرفتن تحت جراحی سرطان پروستات
علائم بی اختیاری ادراری چیست؟
علامت اصلی آن ، نشت ادرار می باشد. در این شرایط فرد نشت دائمی یا هر از چند گاهی ادرار را تجربه خواهد کرد. حجم نشت ادرار می تواند زیاد یا کم باشد. بر حسب نوع بی اختیاری ، نشت ادرار می تواند به دلایل مختلف از قبیل ورزش ، سرفه ، عطسه ، خندیدن و غیره اتفاق بیافتد. گاهی نیاز به ادرار کردن چنان اضطراری می شود که قبل از اینکه بتوانید خود را به سرویس بهداشتی برسانید ، نشت رخ خواهد داد. گاهی هم نیمه شب به دلیل نیاز به ادرار کردن ، ناچارید از خواب بیدار شوید.
درمان قطعی بی اختیاری ادرار
در زمان خلق یک طرح درمان برای بی اختیاری ، پزشک فاکتورهای متعددی را مد نظر قرار می دهد. نوع عدم کنترل و اینکه چگونه زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده است ، ملاحظاتی هستند که بهترین جراح و متخصص زنان در همدان در زمان اقدام به درمان ، آنها را مورد توجه قرار می دهد. این متخصص حاذق و باتجربه با بهره گیری از سه روش درمان بر حسب شرایط هر بیمار ، به درمان این مشکل اقدام کرده و یک تجربه زندگی با کیفیتی مطلوب تر را به بیماران خود هدیه می دهد. روش های درمان بی اختیاری شامل موارد زیر می باشد:
درمان دارویی
تعداد داروهای موجود برای درمان بی اختیاری ادرار و کاهش نشت ادرار بسیار محدود است. برخی از این داروها از قبیل قرص بی اختیاری با پایدار سازی انقباض عضلات ، بی اختیاری را درمان می کند.
تغییر سبک زندگی
ایجاد برخی تغییرات در زندگی از قبیل ورزش می تواند به تقویت عضلات کف لگن کمک کند. تغییر عادات نرمال و بهبود کیفیت رژیم غذایی نیز می تواند در مدیریت بی اختیاری موثر واقع شود. برخی تغییرات در سبک زندگی که می تواند به بهبود بی اختیاری کمک کند شامل موارد زیر است:
-
-
- خالی کردن مثانه بر اساس یک برنامه زمانی منظم
- خالی کردن مثانه قبل از فعالیت های فیزیکی
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
- انجام ورزش کگل به طور منظم
- اجتناب از نوشیدن کافئین و مقدار زیاد مایعات قبل از شروع فعالیت فیزیکی
- استفاده از پد برای جذب ادرار نشت شده
- انجام تمرینات مثانه برای طولانی تر کردن زمان بین هر بار مراجعه به سرویس بهداشتی
- حفظ وزن بدن در یک سطح سالم
-
روش های جراحی
در صورتی که روش های غیر تهاجمی موفق به درمان بی اختیاری نشود ، بهترین دکتر زنان همدان در خصوص بهترین روش جراحی برای درمان، با بیمار خود گفتگو خواهد کرد. روش های جراحی برای درمان بی اختیاری به شرح زیر می باشد :
-
- تزریق بوتاکس : بوتاکس علاوه بر قابلیت استفاده در حوزه زیبایی ، به دلیل تاثیر در ریلکس کردن عضلات برای کمک به درمان بی اختیاری با فوریت دفع نیز موثر است. این درمان دائمی نبوده و باید تکرار شود.
- ابزار نورومودولیشن یا تحریک عصب : در این روش یک دستگاه تنظیم ضربان ، اعصاب منتهی به مثانه را برای بهبود کنترل تحریک می کند.
- قرار دادن اسلینگ : پروسیجرهای اسلینگ برای زنان و مردان قابل استفاده می باشد. در زنان یک ماده سنتزی یا نواری از بافت طبیعی بدن برای کاشت در اطراف مجرا و دهانه مثانه و تقویت مجرا و کنترل بی اختیاری ادراری استفاده می شود.
- اسفینکتر مصنوعی پیشابراه : در این روش درمان ابزاری برای بستن پیشابراه در مردان مبتلا به بی اختیاری فشاری قرار داده می شود. از این روش برای درمان بی اختیاری بعد از جراحی سرطان پروستات در مردان استفاده می شود.
آیا بی اختیاری ادرار در زنان رایج تر از مردان است؟
این بیماری در زنان بسیار بیشتر از مردان مشاهده می شود. بخش عمده ای از این موضوع به بارداری، زایمان و یائسگی نسبت داده می شود. هر یک از این رویدادها در زندگی زنان منجر به بروز مشکلاتی در کنترل مثانه می شود. وقتی عضلات لگن ضعیف می شوند مشکل نشت ادرار اتفاق می افتد. تغییر در تولید برخی هورمون ها بعد از یائسگی نیز می تواند کنترل مثانه را تحت تاثیر قرار دهد.
انواع بی اختیاری ادرار
این عارضه دارای انواع مختلفی می باشد. هر یک از آنها به دلایل مختلفی اتفاق می افتند و ویژگی های خاص خود را داشته و باعث نشت ادرار می شوند. آشنایی با انواع این مشکل بخش مهمی از فرایند تشخیص و درمان محسوب می شود.
انواع مختلف بی اختیاری ادرار شامل موارد زیر می باشد:
بی اختیاری با فوریت دفع
در این نوع بی اختیاری فرد احساس می کند که فوراً نیاز شدید به دفع ادرار دارد. این احساس چنان به سرعت شما را درگیر می کند که تا زمان رساندن خودتان به سرویس بهداشتی ، متاسفانه نشت ادارار اتفاق می افتد. این نوع بی اختیاری در اثر مشکلی به نام مثانه بیش فعال (OAB) رخ می دهد. بیش فعالی مثانه به دلایل مختلف از قبیل ضعیف بودن عضلات لگن ، آسیب دیدگی اعصاب، عفونت، پایین بودن سطح استروژن بعد از یائسگی یا وزن بالا رخ می دهد. برخی داروها و نوشیدنی ها از قبیل الکل نیز می تواند باعث بیش فعالی مثانه شود.
بی اختیاری فشاری
وقتی در طول انجام کاری دچار نشت ادرار می شوید این مشکل به بی اختیاری فشاری نسبت داده می شود. در این نوع بی اختیاری عضلات کف لگن ضعیف هستند و نمی توانند به شکل صحیحی از اندام های لگنی شما پشتیبانی کنند. این ضعف عضلات به این معنی است که شما در زمان انجام فعالیت های روزمره دچار نشت ادرار می شوید. در برخی افراد نشت در زمان خندیدن، عطسه کردن، دویدن، پریدن یا بلند کردن چیزی اتفاق می افتد. این عملکردها باعث وارد آمدن فشار به مثانه می شود. زنانی که زایمان کرده اند در معرض خطر بیشتر بی اختیاری فشاری قرار دارند. در مردانی که جراحی پروستات انجام داده اند نیز وقوع بی اختیاری ادرار فشاری دور از انتظار نیست.
بی اختیاری سر ریز شونده
اگر مثانه در هر بار ادرار کردن به طور کامل خالی نشود بی اختیاری ادرار سرریز شونده اتفاق می افتد. در افراد مبتلا به این مشکل، مثانه به طور کامل خالی نمی شود و آنها را در معرض خطر نشت قرار می دهد. این نوع بی اختیاری در افراد مبتلا به بیماری هایی از قبیل ام اس، افراد دیابتی و افرادی که سکته کرده اند شایع است.
بی اختیاری ترکیبی
این نوع بی اختیاری ترکیبی از مشکلات متعدد می باشد که همگی منجر به نشت ادرار می شوند. شناسایی علت این نوع بی اختیاری، بهترین روش برای مدیریت آن است.
درمان خانگی بی اختیاری ادرار
انجام برخی اقدامات ساده از قبیل ورزش دادن به مثانه، کنترل وزن استاندارد، ترک سیگار، دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و استفاده از داروی گیاهی برای بی اختیاری ادرار در زنان می تواند بعنوان درمان خانگی در مدیریت بی اختیاری ادرار موثر واقع شود. البته نمی توان آنها را راهکار قطعی درمان مشکل تلقی نمود. مشورت کردن با بهترین جراح و متخصص زنان همدان جهت دریافت بهترین راهکار، منطقی ترین اقدام محسوب می شود.
چگونگی کنترل عصبی سیستم ادراری تحتانی (مثانه و مجرای ادرار):
دستگاه ادراری تحتانی، که شامل مثانه و مجرای ادرار می‌شود، توسط یک سیستم پیچیده از ارتباطات عصبی کنترل می‌شود. این سیستم عصبی با همکاری و هماهنگی بین اجزای مختلف، شامل ذخیره‌سازی، کنترل، دفع ادرار و قطع جریان ادرار به صورت ارادی، عمل می‌کند. مثانه و مجرای ادرار تحت تأثیر سه دسته از اعصاب محیطی قرار دارند که شامل اعصاب سمپاتیک، پاراسمپاتیک و سوماتیک می‌شوند.
عصب پاراسمپاتیک لگنی از طریق نخاعی در سطح S2 تا S4 نشأت می‌گیرد. نقش این عصب در حفظ انقباض عضلات مثانه در فرآیند تخلیه ادرار و همچنین شل شدن همزمان اسفنکتر خارجی مجرای ادرار است. عصب سمپاتیک از سطوح نخاعی T6 تا L1 منشأ می‌گیرد و وظیفه آن شل شدن عضلات مثانه در فرآیند پر شدن مثانه و همچنین تحریک گیرنده‌های ∝ در گردن مثانه و مجرای ادرار است. این تحریک باعث افزایش مقاومت مجرا و جلوگیری از ریزش ادرار در فرآیند پر شدن مثانه می‌شود. همچنین، عصب پودندال که از سطوح نخاعی S2 تا S4 منشأ می‌گیرد، در کنترل اسفنکتر خارجی مجرای ادرار در فرآیند پر شدن مثانه نقش دارد.
علاوه بر این اعصاب محیطی، مرکز کنترل حرکات مثانه در قشر مغز (در لوب فرونتال) قرار دارد که تأثیر آن باعث مهار انقباضات مثانه می‌شود. همچنین، تنظیم متقابل عملکرد اسفنکتر خارجی و مثانه در قسمت مغزمیانی به نام P.M.C صورت می‌گیرد. این مرکز با ارتباطات بسیاری که با سایر نواحی مغز، هیپوتالاموس و مراکز کنترل ادرار در نخاع دارد، هماهنگی را بین این مراکز برقرار می‌کند. در نهایت، دستورات نهایی جهت کنترل ادرار به مراکز نخاعی صادر می‌شود.
