هیسترکتومی پروسه ای است که در آن رحم را از بدن بیمار بر می دارند. بعد از این جراحی، دیگر پریود و یائسگی اتفاق نمی افتد. دلایلی از جمله خونریزی غیرعادی، افتادگی رحم، فیبروئید یا سرطان، آندومتریوز، دردهای مزمن لگنی منجر به انجام این عمل می شوند. به گفته دکتر کاملیا مدنی ، بهترین جراح و متخصص زنان و زایمان همدان، بسته به نوع عمل هیسترکتومی ، معمولاً بیمار طی چهار تا شش هفته بهبودی کامل می یابد. این جراحی بیشتر در خانم های 40 تا 50 ساله شایع است.

هیسترکتومی چیست؟
همانطور که قبلاً ذکر شد هیستروکتومی به فرایند برداشتن رحم و گاهی دهانه ی رحم می گویند. براساس نوع و علت عمل ممکن است در این جراحی سایر اندام ها و بافت های اطراف رحم مثل لوله های فالوپ و تخمدان ها را نیز بردارند. رحم محل رشد جنین در دوره ی بارداری است. که با این عمل دیگر امکان حاملگی وجود ندارد.
انواع هیسترکتومی
دلایل مختلفی برای انجام این پروسه ی درمانی وجود دارد، از جمله:
- هیسترکتومی کامل ، رحم و دهانه ی رحم برداشته می شوند که رایج ترین نوع جراحی است.
- هیسترکتومی ساب توتال (بخشی از اندام ها)، رحم برداشته می شود و دهانه ی رحم سر جای خود باقی می ماند.
- روش کامل به همراه لوله ی فالوپ و تخمدان ها ، رحم، دهانه ی رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها بطور کامل برداشته می شوند.
- هیسترکتومی رادیکال ، رحم و بافت های اطرافش مثل لوله های فالوپ، بخشی از واژن، تخمدان ها، غدد لنفاوی و بافت های چربی برداشته می شوند.
روش های هیسترکتومی در همدان
سه راه برای انجام هیسترکتومی وجود دارد :
- هیسترکتومی لاپاراسکوپی
- هیسترکتومی واژینال
- هیسترکتومی ابدومینال
دلایل جراحی هیسترکتومی چیست ؟
دلایل اصلی هیسترکتومی یا برداشتن رحم عبارتند از:
1. فیبرومها :
فیبرومها یا تومورهای خوشخیم رحم میتوانند باعث درد شدید ، خونریزی زیاد و مشکلات ادراری شوند و اگر با سایر روش های درمانی امکان رفع آن ها وجود نداشته باشد از روش هیسترکتومی استفاده می شود.
2. اندومتریوز :
اندومتریوز نوعی بیماری زنانه به معنای رشد غیر طبیعی بافت داخل رحمی به سایر بخش ها است که با درد و ناراحتی زیادی همراه است.
3. پرولاپس رحم :
افتادگی رحم که میتواند مشکلاتی مانند بیاختیاری ادرار و فشار روی لگن ایجاد کند.
4. سرطان :
سرطان رحم ، تخمدان ، دهانه رحم یا لولههای فالوپ ممکن است نیاز به هیسترکتومی داشته باشد.
5. خونریزی غیرقابل کنترل :
خونریزی شدید و غیرقابل کنترل که با روشهای درمانی دیگر بهبود نمییابد.
6. درد مزمن لگنی :
در برخی موارد درد مزمن لگنی که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهد ، ممکن است نیاز به هیسترکتومی داشته باشد.
بهترین سن جراحی هیسترکتومی
سن مناسب برای جراحی هیسترکتومی معمولاً بعد از ۴۰ سالگی در نظر گرفته میشود ، مگر اینکه شرایط خاص پزشکی مانند سرطان رحم ، فیبرومهای بزرگ یا خونریزیهای غیرقابل کنترل وجود داشته باشد که جراحی را در سنین پایینتر ضروری کند.
این محدودیت سنی به دلیل تأثیرات هورمونی و جسمانی ناشی از برداشتن رحم است که میتواند شامل یائسگی زودرس ، کاهش تراکم استخوان و مشکلات قلبی عروقی شود. به علاوه ، در سنین باروری ، حفظ رحم میتواند گزینههای بیشتری برای فرزندآوری فراهم کند. از این رو ، هیسترکتومی در زنان جوان تنها در موارد ضروری و با در نظر گرفتن تمام جوانب انجام میشود.
تکنیک های جراحی هیسترکتومی در همدان
جراحان با توجه به تجربیاتشان، علت عمل و سلامتی عمومی بیمار از روش های مختلفی استفاده می کنند. نوع تکنیک تا حدودی مشخص کننده ی مدت زمان بهبودی و نوع اسکار یا جای زخم است. در این جراحی دو رویکرد درنظر گرفته شده است: جراحی سنتی یا باز و MIPیا پروسه ی کمتر تهاجمی.
جراحی باز
به عنوان جراحی شکمی شناخته شده و روی تقریباً 54% از بیمارانی انجام می شود که وضعیت خوش خیمی دارند. معمولاً برشی با اندازه ی 5 تا 7 اینچ در بالا و پایین شکم یا از پهلو به پهلوی بیمار ایجاد و بخش های مورد نظر برداشته می شوند. بعد از عمل بیمار 2 تا 3 روز در بیمارستان بستری می شود.
- MIP
- هیسترکتومی واژینال
- هیسترکتومی لاپاراسکوپی
- هیسترکتومی واژینال با کمک لاپاروسکوپی
- هیسترکتومی لاپاروسکوپی با کمک ربات
اقدامات پیش از هیسترکتومی
حتماً این نکات را درنظر بگیرید: 1. اطلاعات و آگاهی های کافی را بدست بیاورید 2. درصورت مصرف دارو با پزشک خود درمورد آن ها و سوابق پزشکیتان مشورت کنید3. از استعمال سیگار، دخانیات و نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید 4. درصورت داشتن اضافه وزن آن را کم کنید 5. یک هفته پیش از عمل آب فراوان بنوشید 6. درصورتیکه پریود هستید نگران نباشید، تاثیری در جراحی شما ندارد 7. یک روز پیش از عمل غذای سبک بخورید.
حین جراحی هیسترکتومی
این عمل نیاز به بستری و رسیدگی دارد و با توجه به نوع آن و طبق نظر پزشک، بیمار را با استفاده از داروهای بیهوشی عمومی یا موضعی آماده ی جراحی می کنند. پس از انتخاب نوع عمل، طی مدت یک تا دو ساعت جراحی روی بیمار انجام و رحم از بدن بیمار برداشته می شود.
اقدامات بعد از هیسترکتومی در همدان
بعد از عمل شما را به اتاق ریکاوری و بعد به اتاقتان در بخش می برند. تیم مراقبت موارد زیر را در شما بررسی می کنند:
- علائم درد
- دادن دارو برای کاهش درد
- هر ازگاهی برای تحرک شما را تشویق می کنند
- شما را به نوشیدن مایعات و خوردن غذای سبک تشویق می کنند.
توصیه های لازم مرتبط با هیسترکتومی
از پدهای بهداشتی برای کنترل خونریزی و تخلیه ی واژینال استفاده کنید. ممکن است چند روز تا چند هفته بعد از هیسترکتومی خونریزی داشته باشید. درصورتیکه خونریزیتان سنگین است تیم درمان خود را از این مسئله مطلع کنید.
بعد از گذشت یک روز حتماً قدم بزنید، چون در گردش خون شما تاثیرگذار است و باعث می شود خون در پاهایتان لخته نشود. تنها کاری که روند بهبودی و ریکاوری را تسریع می کند، استراحت لازم طی این دوره است. طی این مدت فعالیت و ورزش های سنگین انجام ندهید و تا شش هفته ی کامل از بلند کردن چیزهای سنگین خودداری کنید. پس از این زمان می توانید فعالیت های خود را از سر بگیرید.
البته طی این مدت فعالیت های سبک را می توانید با توصیه ی تیم پزشکی خود انجام دهید. فعالیت های جنسی را هم پس از گذشت این زمان می توانید شروع کنید. همچنین از برداشتن اجسام سنگین، بالا رفتن از پله و رانندگی در هفته ی اول اجتناب کنید. دوران نقاهت بیماران با توجه به نوع و روش عمل هیسترکتومی 6 تا 8 هفته تعیین می شود. به مرور زمان جای برش خوب می شود و در حد یک اسکار در ناحیه ی شکم مشخص می شود.
آیا بعد از هیسترکتومی شکمم تخت می شود؟
باد کردن یا نفخ معده بعد از هیسترکتومی عادی است. شاید چندین هفته طول بکشد تا باد و ورم شکمتان از بین برود. برای رهایی از ناراحتی ها و اختلالات این چنینی با پزشک خود مشورت کنید. ورزش های مخصوص و استفاده از کمپرس گرم و تغییر رژیم تاثیرگذار هستند.
شایع ترین عوارض جانبی هیسترکتومی
یکی از رایج ترین عوارض این عمل، ترشحات واژنی (که طی شش هفته ی پس از جراحی انجام می شود) و حساسیت در ناحیه ی برش است. اگر تخمدان هایتان را هم بردارند، علائم یائسگی از جمله گر گرفتگی، خشکی واژن، کاهش میل جنسی، اختلال درخواب و تجربه ی بی خوابی را احساس خواهید کرد. پزشکتان راه های درمانی جهت جلوگیری از عوارض جانبی مذکور را برایتان توضیح می دهد.
تاثیرات روحی
اکثر خانم ها پس از انجام این عمل با احساس ناراحتی، افسردگی و غم از دست دادن دست و پنجه نرم می کنند. بروز چنین احساساتی بسیار طبیعی است. درصورتیکه چنین احساساتی به سراغتان آمد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
فوائد هیسترکتومی
در کل هیسترکتومی زندگی لذت بخشی را برایتان به ارمغان می آورد، مخصوصاً اگر از دردهای مداوم لگنی یا خونریزی های سنگین و غیرعادی رنج می برید. درصورتیکه خطر ابتلا به سرطان بالا باشد، هیسترکتومی آن را کاهش می دهد.
رژیم غذایی مناسب بعد از هیسترکتومی
می توان طبق رژیم غذایی سابق عمل کرد ولی کسانیکه درگیر ناراحتی معده اند غذاهای کم چرب و کم ادویه مثل مرغ کبابی، برنج خالی، ماست و نان تست مصرف کنند. معمولاً بخاطر تحرکات روده بیماران ممکن است دچار یبوست شوند. اگر بعد از چند روز هنوز در دفع مشکل داشتید از پزشک خود کمک بگیرید.
چرا شکم بزرگ می شود؟
اولین دلیل بزرگی و افتادگی شکم بعد از برداشتن رحم نفخ و دیگری از کار افتادن عضلات عمقی شکم است. نفخ را با رژیم غذایی مناسب و از کار افتادن عضلات عمقی شکم را با انجام ورزش های مناسب می توان حل کرد.
چاقی بعد از هیسترکتومی
برداشتن رحم ممکن است با چاقی همراه باشد چون تعادل هورمون ها به هم می ریزند، مخصوصاً اگر تخمدان ها هم برداشته شوند که در اینصورت بدن نمی تواند هورمون های استروژن و پروژسترون تولید کند. با نبود این هورمون ها در بدن، هورمون های مردانه افزایش می یابند و باعث چاقی می شود.
آیا در جراحی هیسترکتومی ، تخمدان ها هم برداشته می شوند ؟
بسته به نوع هیسترکتومی و دلایل انجام آن می توان تخمدان ها را در حالت طبیعی خود حفظ کرد یا برداشت. تصمیم به برداشتن یا باقی گذاشتن تخمدانها باید با توجه به وضعیت پزشکی بیمار و با مشورت پزشک انجام شود. برداشتن تخمدانها میتواند به کاهش خطر سرطان تخمدان کمک کند ، اما میتواند به یائسگی زودرس و سایر مشکلات مرتبط با کمبود هورمونها منجر شود بنابراین با توجه به تخصصی بودن این موضوع بهتر است تصمیم گیری در ارتباط با آن را به بهترین متخصص زنان بسپارید.
آیا درد جراحی برداشتن رحم زیاد است ؟
درد پس از عمل برداشتن رحم در همدان میتواند متفاوت باشد و به عوامل مختلفی مانند نوع جراحی ، روش انجام آن و وضعیت کلی سلامتی بیمار بستگی دارد که با روش های مختلف از جمله مصرف داروهای مسکن و همچنین تکنیک های غیر دارویی مانند استفاده از کمپرس سرد تسکین پیدا می کند.
راه کارهای موثر در پیشگیری از نیاز به هیسترکتومی
برای پیشگیری از نیاز به هیسترکتومی ، میتوان اقدامات و روشهای مختلفی را در نظر گرفت که به حفظ سلامت رحم و جلوگیری از مشکلاتی که ممکن است به هیسترکتومی منجر شوند ، کمک میکند :
1. مدیریت بیماریهای مزمن ، راهی برای عدم نیاز به هیسترکتومی
بیماریهایی مانند فیبرومها ، آندومتریوز و سرطانهای رحمی میتوانند نیاز به هیسترکتومی را ایجاد کنند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این بیماریها از طریق مشاوره منظم با پزشک و پیگیریهای پزشکی به موقع میتواند به پیشگیری از مشکلات جدی کمک کند.
2. معاینههای منظم و غربالگری
انجام معاینههای منظم لگن و غربالگریهای سالیانه ، مانند پاپ اسمیر (Pap smear) و اولتراسوند ، برای شناسایی تغییرات غیرطبیعی در رحم و پیشگیری از پیشرفت مشکلات به هیسترکتومی ضروری است. این معاینات به تشخیص زودهنگام و مدیریت موثر مشکلات کمک میکنند.
3. رژیم غذایی سالم و ورزش
رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم میتواند به حفظ سلامت کلی بدن و کاهش خطر ابتلا به مشکلات رحمی کمک کند. مصرف مواد مغذی مورد نیاز و حفظ وزن مناسب میتواند تأثیر مثبتی بر سلامت رحم داشته باشد.
4. مدیریت استرس و سلامت روان برای پیشگیری از هیسترکتومی
استرس و مشکلات روحی میتوانند بر سلامت جسمانی تاثیر بگذارند. روشهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن ، یوگا و مشاوره روانشناسی میتواند به حفظ سلامت عمومی و پیشگیری از برخی مشکلات جسمانی که ممکن است به هیسترکتومی منجر شوند ، کمک کند.
5. درمانهای پزشکی غیرجراحی
برای مشکلاتی که ممکن است به هیسترکتومی منجر شوند ، استفاده از درمانهای غیرجراحی مانند داروهای هورمونی ، درمانهای حرارتی و درمانهای میدیکال میتواند گزینههای مؤثری برای مدیریت و بهبود شرایط باشد.
این روشها میتوانند به حفظ سلامت رحم و پیشگیری از نیاز به هیسترکتومی کمک کنند ، اما در صورت بروز مشکلات جدی ، مشاوره با متخصص زنان خوب و ارزیابی دقیق توصیه میشود.
مراقبت های بعد از جراحی هیسترکتومی
مراقبتهای بعد از هیسترکتومی اهمیت زیادی دارد زیرا این جراحی میتواند به طور چشمگیری بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. انجام مراقبتهای مناسب باعث بهبود سریعتر ، کاهش خطر عفونت ، جلوگیری از عوارضی مانند خونریزی و بازگشت سریعتر به فعالیتهای روزمره میشود. همچنین این مراقبتها به فرد کمک میکند تا با تغییرات هورمونی و جسمانی ناشی از جراحی بهتر کنار بیاید.
مهمترین مراقبت ها بعد از جراحی هیسترکتومی به شرح زیر هستند :
– استراحت کافی و اجتناب از فعالیتهای سنگین
– مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
– کنترل و بررسی علائم عفونت
– اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
– مصرف مایعات کافی و تغذیه مناسب
– اجتناب از شنا کردن در هفتههای اولیه
– پیروی از تمرینات سبک برای تقویت عضلات
– مراجعه منظم به پزشک برای معاینات دورهای
– گزارش هر گونه علائم غیرمعمول به پزشک