افتادگی رحم یکی از مشکلات رایج در زنان است و اکثر بانوان در دوره ای از زندگی خود دچار این مشکل خواهند شد. این مشکل چیز عجیبی نیست و در دوره ی سنی یا شرایط خاص مشخصی که فرد در آن قرار میگیرد به وجود می آید. این مشکل در اثر افتادن رحم در داخل دستگاه واژینال شما رخ میدهد ؛ زیرا دیگر تکیه گاهی ندارد و عضلات نگه دارنده ی آن از بین رفته یا ضعیف شدند. زنان معمولاّ در سنین بالا یا دوران یائسگی خود دچار افتادگی رحم می شوند. به گفته دکتر کاملیا مدنی ، بهترین جراح و متخصص زنان در همدان امکان بوجود آمدن این مشکل در شرایط خاص در سنین پایین نیز وجود دارد.
افتادگی رحم چیست ؟
افتادگی رحم (پرولاپس رحم) وضعیتی است که در آن رحم به دلیل ضعف عضلات و بافت های حمایت‌کننده کف لگن از جای طبیعی خود خارج شده و به سمت پایین ، گاهی حتی تا داخل واژن ، جابه جا می‌شود. این عارضه می‌تواند درجات مختلفی داشته باشد ؛ در موارد خفیف ، افتادگی تنها کمی قابل مشاهده است، اما در موارد شدید ، رحم ممکن است کاملاً به خارج از واژن بیفتد. افتادگی رحم معمولاً با علائمی مانند احساس فشار یا سنگینی در لگن ، بیرون زدگی قابل مشاهده از واژن ، ناراحتی در هنگام نشستن یا ایستادن طولانی مدت و در برخی موارد مشکلات ادراری یا روده ای همراه است. شدت علائم به میزان افتادگی رحم بستگی دارد.
دلایل افتادگی رحم
این مشکل به دلیل ضعف در عضلات لگن رخ می دهد ، که به دلایل زیر اتفاق می افتد:
- زایمان طبیعی
- زایمان نوزاد با اندازه غیر عادی
- اضافه وزن
- مقدار پایین استروژن در بدن در دوران یائسگی
- بلند کردن اجسام سنگین
- سرفه و برونشیت حاد
از دلایل اصلی این مشکل می باشند.
مراحل افتادگی رحم
- مرحله صفر : افتادگی مشهود نیست
- مرحله یک : بیشترین مقدار فاصله ی بخش افتاده از مبدا ، 1 سانتی متر از سطح پرده بکارت است
- مرحله دو : بیشترین مقدار فاصله ی بخش افتاده از مبدا ، 1 سانتی متر بالاتر یا پایین تر از سطح پرده بکارت است
- مرحله سه : بیشترین مقدار فاصله ی بخش افتاده از مبدا، 1 سانتی متر پایین تر از سطح پرده بکارت است ، اما 2 سانتی متر کمتر از طول کلی واژن
- مرحله چهار : خروج کامل از واژن
علائم ابتلا به افتادگی رحم
اصلی ترین علائم این عارضه شامل موارد زیر هستند :
_ احساس سنگینی و کشیدگی در لگن
_ تکرر ادرار
_ احساس کنید مثانه شما هیچ وقت کاملا خالی نمیشود
_ مشکل در دفع مدفوع و یبوست
_ حس کنید رو یک توپ نشسته اید
_ دهانه رحم از واژن بیرون زده باشد
_ احساس فشار و درد در ناحیه لگن
چه افرادی در معرض افتادگی رحم قرار دارند؟
- افرادی بیش از 1 یا 2 زایمان طبیعی داشته اند
- خانم هایی که بارداری های پی در پی دارند
- زنان یائسه
- بانوانی که سابقه خانوادگی افتادگی رحم دارند
- افرادی که در گذشته بنا به دلایل مختلف جراحی های لگنی داشتند
- وزن زیاد و سیگار کشیدن از جمله مواردی هستند که میتوانند احتمال ابتلای شما به این بیماری را افزایش دهند.
جهت دریافت مشاوره از دکتر کاملیا مدنی ، جهت درمان افتادگی رحم فرم زیر را پر کنید.
شایع ترین سن ابتلا به افتادگی رحم
افتادگی رحم معمولاً در زنان میانسال و مسن به‌ویژه در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی و بعد از دوران یائسگی شایع است. در این سنین ، به دلیل کاهش سطح استروژن ، عضلات و بافت های حمایت‌کننده کف لگن ضعیف تر می‌شوند. با این حال ، این عارضه ممکن است در زنان جوان تر نیز ، به ویژه پس از زایمان های متعدد یا زایمان های سخت ، مشاهده شود. بنابراین ، اگر چه افتادگی رحم بیشتر در زنان مسن دیده می‌شود ، عوامل دیگری مانند تعداد زایمان ، چاقی و سابقه خانوادگی نیز میتوانند در هر سنی خطر ابتلا را افزایش دهند.
رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از افتادگی رحم
افراد همیشه باید مراقب تغذیه ی خود باشند و سعی بر این داشته باشند ، از مواد غذایی مناسب استفاده کنند و مقدار کافی آب بنوشند. مخصوصا در زمان بیماری و سایر شرایط خاص باید بیشتر مراقب تغذیه ی خود باشیم تا در دوران بیماری و یا ریکاوری بعد از عمل مواد مورد نیاز بدن خود را به آن برسانیم ، تا در بهبود آن پیشرفت ایجاد کنیم.
به کمک راهنمایی های زیر شما می توانید از این مشکل و خیلی بیماری های دیگر جلوگیری کرده و علائم آنرا نیز کاهش دهید. به طور کلی اگر می خواهید از افتادگی رحم یا بدتر شدن آن جلوگیری کنید. باید از غذا هایی با مقدار فیبر بالا استفاده کنید ، تا به نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک کنید زیرا یکی از عامل های این مشکل یبوست مکرر می باشد. مواد غذایی مناسب برای مصرف عبارتند از:
- میوه ها : سیب ، هلو ، گلابی ، پرتقال ، انگور ، زرد آلو و آلو
- سبزیجات : سیبزمینی شیرین ، هویج ، اسفناج ، کدو ، کلم
- حبوبات : انواع لوبیا پخته و خام
- آب : حداقل یک و نیم لیتر در روز
با گذشت سن و پیر شدن افراد با ضعیف شدن حس چشایی و نداشتن انرژی کافی برای پختن غذا ، پس از گذشت مقداری زمان افراد علاقه ی خود به غذا را از دست می دهند. اما از سمتی دیگر دقیقاّ در همین دوره زمانی است که ما در ریسک بیشتری هستیم ، پس نیاز بیشتری به غذای سالم و دریافت فیبر و مایعات کافی داریم. به طور متوسط افراد به مصرف 22 تا 34 گرم فیبر در روز نیاز دارند. شما نیازمندید تا همانطور که ذکر شد با مصرف غلات مغذی برای صبحانه یا سوپ سبزیجات فیبر کافی به بدن برسانید تا از احتمال افتادگی رحم بکاهید.
نکته مهم دیگر این است که ما برای هیدرات بودن بدن در طول روز و روان کردن مدفوع خود نیاز به مصرف میزان استانداردی آب در طول روز داریم ، حدوداّ بین 6 تا 8 لیوان در روز کافی است. همچنین برای تنوع میتوانید به آب خود لیمو ، توت های مختلف و سایر افزودنی ها را اضافه کنید ، اما از مصرف افزودنی هایی با شکر زیاد خودداری کنید. در ادامه باید گفت که اگر از مشکل افتادگی رحم رنج می برید ، باید از مصرف غذاهایی که باعث اسهال ، یبوست و نفخ می شوند خودداری کنید. از این جمله غذا ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- غذا هایی با چربی زیاد : پیتزا ، چیپس ، غذا های سرخ کردنی ، پای و شیرینی و به طور کلی فست فود
- مواد غذایی با شکر زیاد : شکلات ، بستنی ، نوشیدنی های گاز دار
- غذا های پر کربوهیدرات : عسل ، سیر ، پیاز ، لبنیات گاوی و غیره
- مواد غذایی با فیبر کم : پنیر ، گوشت ، غذا های فرآوری شده
اگر غذاهای مصرفی شما شامل گروه های بالا بود. به صورت تک تک آنها را کنار بگذارید تا متوجه شوید کدام یک در حال وخیم تر کردن وضعیت افتادگی رحم شماست. نکته ی مهمی که باید مورد توجه قرار بگیرد ، این است که ما انسان ها با یکدیگر متفاوت هستیم و بر اساس تفاوت فعالیت های روزانه نیاز به مصرف مواد غذایی متفاوتی داریم.
به واکنش های بدن خود دقت کنید تا متوجه شوید ، کدام یک از مواد غذایی مصرفی باعث ایجاد یبوست ، اسهال ، نفخ و سایر علائم آزار دهنده در بدن شما می شوند. به عنوان مثال قهوه وضعیت را برای برخی افراد بهتر می کند ، ولی برای بعضی دیگر باعث نفخ می شود. اگر این گونه هستید یک لیوان آب گرم با لیمو یا آب پرتقال اورگانیک با صبحانه جایگزین مناسبی خواهد بود. اگر از این موضوع مطمئن نیستید می توانید از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید تا شما را راهنمایی کند.
گروه های دیگری از مواد غذایی که باعث افتادگی رحم می شوند
-
غذا هایی که باعث اضافه وزن می شوند
هر چه مواد غذایی با شکر و چربی بیشتری مصرف کنید ، وزن بیشتری اضافه می کند. زنان هرچه چربی و قند بیشتری مصرف کنند باعث چاقی و اضافه وزن به خصوص در ناحیه ی دور شکم آنها می شود. این امر منجر به ایجاد فشار زیاد بر روی عضلات لگن می شود ، در نتیجه شما را دچار افتادگی رحم می کند.
-
غذا هایی که باعث یبوست می شوند
اگر شما به طور مداوم دچار یبوست می شوید یعنی مشکلی در رژیم شما وجود دارد و باید حل شود. یبوست باعث فشار به ماهیچه های لگن و گشادی آنها می شود ، که نتیجه ی آن افتادگی رحم یا ارگان های دیگر و در صورت داشتن مشکل باعث بدتر شدن آن خواهد شد. برای حل مشکل یبوست نیاز است از غذا هایی با مقدار فیبر زیاد و غذاهایی که باعث نرم شدن مدفوع می شوند استفاده کنید.
-
غذا هایی که باعث اسهال می شوند
مشکل اسهال حاد نیز می تواند باعث فشار بر روی عضلات لگن و گشادی آنها شود. همانطور که می دانید موادی مثل کاری می توانند باعث اسهال شوند ، پس از مصرف مواد غذایی از این قبیل که نسبت به مضر بودن آنها آگاهی دارید خودداری کنید. همچنین مصرف مقدار زیادی میوه می تواند باعث این مشکل شود ، پس می توانید آنرا با سبزیجات جایگزین کنید. همچنین با وجود معلوم بودن این مسئله از مصرف غذا های تاریخ گذشته ، گرم کردن دوباره یا چند باره ی غذا ها خودداری کنید. همچنین تمیز نگه داشتم دست ها و محله آماده سازی غذا می توانید از بوجود آمدن اسهال جلوگیری کرده و از افتادگی رحم پیشگیری کنید.
-
غذا هایی که باعث ایجاد باد معده و نفخ می شوند
ممکن است متوجه این مسئله نشوید اما غذا هایی که باعث نفخ شما می شوند نیز برای این مشکل مضر هستند ؛ زیرا نفخ کردن نیز می تواند باعث ضعیف شدن عضلات لگن شود. اگر در طول روز شاهد وخیم تر شدن شرایط افتادگی رحم خود بودید ، این مسئله ممکن است به دلیل ایجاد گاز در شکم شما هنگام هضم غذا باشد. پس برای جلوگیری از آن از مصرف غذا هایی که هضم آن ها دشوار می باشد و در شکم ایجاد گاز می گردند خودداری کنید.
روش های درمان افتادگی رحم
در برخی مواقع این بیماری آنقدر ها آزار دهنده نیست و می توان خیلی ساده با خود درمانی از آن جلوگیری کرد ، یا با آن کنار آمد. روش های خود درمانی عبارتند از :
- انجام تمرینات مخصوص
- استفاده از ابزار سیلیکونی که وارد واژن می شود و از افتادگی بیش از حد رحم جلوگیری می کند
روش های دیگر برای درمان افتادگی رحم مربوط به انواع جراحی ها می شود. عمل های جراحی مربوط به این مشکل عبارتند از:
-
- هیسترکتومی(خارج کردن رحم)
- نگه داشتن رحم با بخیه های مخصوص
- حمایت از بافت رحم با بافت شبکه ای
- بستن دهانه ی واژن
- ریکاوری بعد از درمان افتادگی رحم
- ریکاوری بعد از جراحی می تواند بین یک تا شش هفته بر اساس نوع جراحی و شدت مشکل شما زمان ببرد.
نباید ها بعد از جراحی
- تا شش هفته هیچ شیئی را وارد واژن خود نکنید
- از بلند کردن جسمی سنگین تر از شش کیلو بین دو تا شش هفته اجتناب کنید یا دکتر شما زمانی را به شما اطلاع خواهد داد
- از فعالیت های پر فشار مانند دویدن ، ایروبیک و وزنه برداری خودداری کنید
- درد بعد از جراحی:شما بعد از عمل گرفتگی و فشار را در لگن خود احساس خواهید کرد. اکثر افراد این درد را بین دو تا شش هفته متحمل می شوند. در صورت داشتن برش بطنی در ناحیه ی برش نیز احساس درد خواهید داشت. در برخی موارد بعضی افراد نیاز به تجویز دارو برای تحمل درد دارند که در این صورت دکتر دارو های مناسب را برای آنها تجویز می کند ، تا تحمل درد برای آنها ساده تر شود.
- اکثر افراد بین دو تا شش هفته بعد از جراحی افتادگی رحم می توانند به سر کار خود برگردند. همچنین میتوانید با پزشک خود در ارتباط باشید تا با توجه به وضعیت شما زمان دقیق توانایی شما برای از سر گرفتن کار را به شما اطلاع دهد
آیا امکان بازگشت افتادگی رحم پس از درمان وجود دارد ؟
امکان بازگشت افتادگی رحم پس از درمان وجود دارد ، به ویژه اگر عوامل زمینه ای که باعث ضعف کف لگن شده‌اند ، به طور کامل برطرف نشوند یا سبک زندگی بیمار تغییری نکند. بازگشت افتادگی ممکن است در موارد زیر رخ دهد:
• اگر عضلات کف لگن پس از جراحی یا درمان تقویت نشوند.
• در صورت عدم رعایت توصیه‌های پزشکی، مانند پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین.
• چاقی، یبوست مزمن یا سرفه‌های مداوم که فشار مکرر به لگن وارد میکنند.
نوع درمان نیز اهمیت دارد ؛ برای مثال ، جراحی هایی که از مش های تقویتی استفاده میکنند ، احتمال عود کمتری دارند. با این حال ، همکاری بیمار در تقویت عضلات کف لگن و مراقبت های پس از درمان، نقش کلیدی در کاهش احتمال بازگشت افتادگی دارد.
افتادگی رحم تا چه میزان شایع هستند؟
این بیماری، وضعیت نسبتا رایجی بین بانوان است .بالارفتن سن و زایمان های طبیعی متعدد، هر کدام احتمال ابتلای شما به افتادگی رحم را ، بیشتر و بیشتر میکنند.
آیا خطرناک و نگران کننده است؟
افتادگی رحم می تواند شما را از انجام کارهای روزانه بازداشته و حالت ناخوشایندی در شما ایجاد کند. تا زمانی که افتادگی رحم شما خفیف باشد، نیاز جدی ای به درمان نیست. اما در شرایط پیشرفته و حادتر ادرار و مدفوع کردن را دردناک و با مشکل همراه خواهد کرد.در واقع این مسئله بر کیفیت زندگی شما اثرگذار است و با ظاهر شدن علائم، می تواند زندگی روزمره شما ر ا مختل کند در این شرایط، راهی جز جراحی برای رفع آن نیست.
چطور می توان از ابتلا به افتادگی رحم پیشگیری کرد
- داشتن وزن مناسب
- انجام مداوم فعالیت های ورزشی و تمرینات کگل
- ترک سیگار و سایر دخانیات
- تمرین درست و اصولی بلند کردن اجسام سنگین، به طوری که به لگن و مهره های کمر بیش از حد فشار وارد نشود.
- تا جای ممکن از یبوست بپرهیزید و در زمان دفع مدفوع فشار زیادی به خود نیاورید.
